Bernard Lamy, Traité de perspective ou sont contenus les fondemens de la peinture
Amsterdam, Pierre Portier, 1734
Bibliotheek Koninklijke Academie voor Schone Kunsten & Ontwerpwetenschappen

Na een opleiding genoten te hebben aan het Oratorium van Le Mans, ging de Franse wiskundige Bernard Lamy (1640-1715) na een jaartje Parijs, filosofie studeren in Saumur. In 1662 werd hij toegelaten tot de Congregatie van het Oratorium. Hij was tevens professor te Vendôme en Juilly en in 1671, na een bijkomende studie theologie te Saumur, werd hij professor filosofie aldaar. Twee jaar later kreeg hij dezelfde post toegewezen te Angers.

Hij was een overtuigd volgeling van de gedachten en theorieën van Descartes en dat komt ook duidelijk tot uiting in deze publicatie. Het is echter wel als gevolg van deze overtuiging, waarvan zijn lessen filosofie aan de Universiteit van Angers ook doordrongen waren, dat hij in 1676 op bevel van de koning werd verbannen. De eerste druk van dit werk dateert uit 1701. Dit was voor zover we weten de laatste publicatie voor zijn dood. Onze uitgave dateert van 1734.

Ik heb een haat-liefdeverhouding met de regels van het perspectief. Deze gaan namelijk uit van de idee van een verborgen mathematica achter de zichtbare werkelijkheid; de menselijke blik als heerser over alle dingen. Ik ken de mens een net iets bescheidener plaats toe in de wereld. Brunellesci's uitvinding zie ik dan ook het liefst toegepast in de architectuur. Ik geloof overigens dat dit boekje vooral gebruikt werd door onze voorvaderen architecten. De wel erg technische aantekeningen, de ellenlange pagina's wetenschap. Geef mij dan maar de uitvouwbare didactische prenten. Zij tonen ietwat bevreemdende ruimtes. Een wijsgeer loopt er wat verloren in een landschap van met rasters vervormde gezichten. Zwevende ogen spoken door een met kaarsen verlicht kasteel. Achteraan in het boekje staan enkele, handgetekende prenten. Geen aarzeling hier, geen inktvlekken, maar ernst. Ze zijn bijna griezelig perfect uitgevoerd. Het mag duidelijk zijn. Hier werd niet de begoocheling maar het instrument doorgegeven.

Pieter Mathysen (doctoraatsstudent schilderkunst)