overzicht boeken - vorig boek - volgend boek



bekijk de pagina's

Jacob van Eyck, Der fluyten lust-hof, vol psalmen, paduanen, allemanden, couranten, balletten, airs, & c.
Amsterdam, Paulus Matthysz., ca. 1656
Bibliotheek Koninklijk Conservatorium

Der fluyten lust-hof is een van de meest intrigerende muziekdrukken uit de vroege barok. De blinde componist, blokfluitist, beiaardier en klokkenexpert Jacob van Eyck (ca. 1589-1657) bracht in deze 'lusthof voor de blokfluit' de grootste collectie muziek voor een blaasinstrument bijeen. Deze bundel variaties op thema's uit psalmen, volkse liederen en dansen geeft ons een uniek inzicht in de variatietechnieken uit die tijd. Het variëren werd 'breecken' genoemd: de noten van een thema werden in kleinere notenwaarden 'gebroken' en bij elke herneming verder uitgewerkt. In die tijd wortelde de variatietechniek in de improvisatiepraktijk: zanger en instrumentalisten waren het gewend om hun eigen ornamentele 'passagi' toe te voegen aan de gecomponeerde melodische lijnen.

Voor van Eycks musicerende tijdgenoten moet deze verzameling in tijden van politieke onrust en religieuze conflicten een bron van vreugde en speelplezier zijn geweest. Voor de hedendaagse blokfluitist blijft het een hoeksteen van het repertoire.
Hoe dit zeldzame werk in de conservatoriumbibliotheek is terecht gekomen, kon niet worden achterhaald.

Impressie

Na vijftien jaar onderzoek is de dissertatie eindelijk geschreven en aan de Universiteit van Utrecht verdedigd: Jacob van Eyck en de anderen - Nederlands solorepertoire voor blokfluit in de Gouden Eeuw (2006). Dan, halverwege het herdenkingsjaar 2007, komt onverwachts die e-mail uit Antwerpen, met de mededeling dat een origineel exemplaar van van Eycks Der Fluyten Lust-hof is ontdekt. Zoiets bestaat dus nog. Vakantiefiles of niet, de eerstvolgende vrijdag rijden we vol verwachting van de Dom- naar de Scheldestad. Het hart gaat sneller dan de auto. De lederen band blijkt een ongedateerde derde druk (ca. 1656) van het eerste deel te bevatten, samengebonden met de gelijktijdig verschenen tweede druk van de verzamelbundel 't Uitnemend Kabinet II. De combinatie komt vaker voor, maar originelen blijven zeldzaam en elk exemplaar draagt bij tot nieuwe inzichten. Ook in dit geval. In de Engelstalige handelseditie van de dissertatie kan de vondst mooi worden gemeld, een enkele conclusie zal aangepast moeten worden. Zo mooi kan muziekwetenschap zijn.

Thiemo Wind (musicoloog, Nederland)