overzicht boeken - vorig boek - volgend boek



bekijk de pagina's

Abraham Bosse, La pratique du trait a preuves de Mr. Desargues pour la coupe des pierres en l'architecture
Paris, Des-Hayes, 1643
Bibliotheek Koninklijke Academie voor Schone Kunsten & Ontwerpwetenschappen

Abraham Bosse (1604-1676) was van opleiding graveur en schilder en stichtend lid van de Académie Royale de Peinture et de Sculpture. Hij staat bekend als één van de vurigste volgelingen van het ideeëngoed van de architect Girard Desargues (1591-1661). Deze laatste richtte te Parijs een privé-cursus in voor ambachtslieden waarin hij de toepassing van zijn lineair perspectief onderrichtte. Vanaf 1641 volgde ook Bosse deze cursussen.
Hij publiceerde tal van werken waarin hij deze techniek tot in de details bespreekt en illustreert. Hiervan is deze publicatie over de steensnijkunst een zeer goed voorbeeld. Het is omwille van zijn gedrevenheid om de stellingen van de Desargues door te drukken dat hij in een polemiek belandde met Charles Le Brun (1619-1690), wat uiteindelijk leidde tot zijn ontslag uit de Académie in 1661. Hierop volgend stichtte Bosse zijn eigen privé-school.

Impressie

Een boek over stereometrie of steensneden is steeds fascinerend. Zulke boeken zijn niet alleen zeldzaam maar zij bevatten dikwijls ook mooie tekeningen die ons introduceren in de geheimen van het bouwen.
In dit boek, geschreven en geïllustreerd door graveur Abraham Bosse uit Tours, wordt op een heel illustratieve wijze de theorie over de steensneden voorgesteld. De leer van de steensneden dateert wel uit de middeleeuwen, maar tijdens de zestiende en zeventiende eeuw werd ze door drie Franse wiskundigen en architecten theoretisch beschreven: Philibert De L'Orme, Girard Desargues en jezuïet François Derand. Om dit boek te kunnen schrijven heeft Abraham Bosse, die niets afwist van wiskunde, bij de wiskundige Girard Desargues in Parijs private lessen gevolgd, zodat hij deze theorie kon gebruiken om zijn boek te schrijven en te illustreren. Desargues schreef zelfs over Bosse dat het zijn beste leerling was.

De leer van steensneden is een praktijk die vandaag bijna niet meer gekend is. Er worden nog weinig cursussen over gegeven. Deze leer berust op de beschrijvende meetkunde en houdt zich hoofdzakelijk bezig met de sneden van kubussen, balken, cilinders, bollen, kegels enz. Deze kennis wordt dan toegepast op de architectuur en laat toe om op een bijna volmaakte wijze stenen te kappen, zodat zij voor bijzondere doeleinden kunnen gebruikt worden, zoals voor de bouw van wenteltrappen, draaitrappen, bruggenhoofden, saillants van bastions enz. Het merkwaardige nu in Antwerpen is dat begin 2003 naar aanleiding van de heraanleg van de leien een deel van het St.-Jorisbastion werd bloot gelegd. Daar was een van de mooiste steensneden in de militaire architectuur uit de 16de eeuw terug te zien, nl. een uiteinde van een bastion waar harde witte steen voorkwam, die bijna op een volmaakte wijze de overgang van het bastionuiteinde naar de funderingen mogelijk maakte.

Piet Lombaerde (hoogleraar vakgroep menswetenschappen)